چهارمین گفتگوی نمایندگان جمهوری اسلامی ایران
و آمریکا در حالی در مسقط برگزار شد که استیو ویتکاف فرستاده دونالد ترامپ پیش از سفر
به عمان در یک مصاحبه گفته بود باید تمام برنامه‌های غنی‌سازی در ایران از جمله تأسیسات
نطنز، فردو و اصفهان برچیده شود.
هرچند مشخص نیست بطور دقیق در مذاکرات یکشنبه
۲۱ اردیبهشت چه گذشت اما مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردند گفتگوها «پیچیده
اما مثبت و رو به جلو» بود. عباس عراقچی وزیر خارجه حتا ادعا کرد: «مواضع دو طرف به
یکدیگر نزدیکتر شده» و «همدیگر را بهتر درک می‌کنیم!»
یک مقام آمریکایی نیز گفت: «توافق شد که مذاکرات
برای بررسی و حل و فصل اختلافات فنی ادامه یابد… ما از نتیجه دلگرم هستیم و مشتاقانه
منتظر نشست بعدی می‌مانیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.
مقامات جمهوری اسلامی توافقی جدید را از یکسو به کاهش تنش‌های نظامی در منطقه و از سوی دیگر به لغو تحریم‌ها مشروط کرده‌اند اما به نظر می‌رسید با توجه به شروط آمریکا دستیابی به یک توافق احتمالی بسیار دشوار است. آمریکا علاوه بر برچیده شدن کامل فعالیت‌های اتمی در ایران، خواستار انتقال حدود ۲۷۵ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی به خارج از ایران و توقف ساخت موشک‌های بالستیک دوربُرد شده است. شروطی که به گفته مقامات تهران «خلع سلاح» رژیم و زمینه‌سازی برای اجرای «مدل لیبی» است.
مذاکرات پیشرفت نداشته است
در هر صورت، در داخل ایران از نتیجه دور چهارم
مذاکرات دو روایت کاملاً متفاوت نقل می‌شود. روزنامه اصولگرای «وطن امروز» برخلاف مواضع
عراقچی در گزارشی با اشاره به «رفتار طرف آمریکایی» می‌نویسد که «شائبه‌ها و تردیدهایی
جدی درباره اراده و تمایل دولت ترامپ برای انجام توافق با ایران وجود دارد» و «آمریکایی‌ها
خواستار توقف همه فعالیت‌های غنی‌سازی ایران شده‌اند» که اراده جدی آمریکا را برای
توافق با ایران زیر سوال می‌برد.
این روزنامه تأکید کرده، در «تمام چهار دور
گفتگوها صرفا یک روایت ثابت با کلمات ثابت درباره محتوای مذاکرات مطرح شده» و «مذاکرات
در شرایطی است که نه نشانه‌ای از پیشرفت آن وجود دارد و نه اراده‌ای از سوی طرف آمریکایی
برای توافق دیده می‌شود ولی شاید تمایلی هم ندارند این مذاکرات فعلاً به شکست منتهی
شود.»
اما در نقطه مقابل، حسین مرعشی دبیرکل حزب
«کارگزاران سازندگی» که به شدت مشتاق معامله با ترامپ هستند، در سرمقاله روزنامه «سازندگی»
ادعا کرد «بر اساس آنچه که از مذاکرات اخیر به گوش می‌رسد، توافقاتی که در حال شکل‌گیری
است می‌تواند نقطه عطفی در روابط ایران و آمریکا باشد.»
اظهارات ضد و نقیض
در این میان، استیو ویتکاف پیشتر گفته بود
اگر مذاکرات یکشنبه سازنده نباشد، متوقف خواهد شد. اما بلافاصله پس از پایان مذاکرات
یکشنبه اعلام شد که برای ادامه این گفتگوها توافق شده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد
که جمهوری اسلامی باز هم در موارد بیشتری عقب‌نشینی‌هایی کرده باشد که فعلاً هیچیک
از طرفین در مورد آن صحبت علنی و رسانه‌ای نکرده‌اند.
از سوی دیگر عباس عراقچی نیز مدعی شده که
بر سر دور بعدی مذاکرات توافق شده است. اما همزمان بدر البوسعیدی میانجی عمانی در
«ایکس» نوشته است که دور پنجم این مذاکرات پس از آن برگزار خواهد شد که «دو طرف با
رهبران خود مشورت کنند.» برخی ناظران می‌گویند این اظهار نظر مقام عمانی نشان می‌دهد
اصل برگزاری دور بعدی مذاکرات مشروط به تایید مقامات بالاتر در جمهوری اسلامی و آمریکاست.
احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه»
اما از اینها مهم‌تر افزایش فشارهای سه قدرت
اروپایی علیه جمهوری اسلامی است. یک روز بعد از چهارمین گفتگو در مسقط، عباس عراقچی
روز دوشنبه ۲۲ اردیبهشت در «ایکس» خطاب به اروپایی‌ها هشدار
داد: «هرگونه سوء استفاده از ساز و کار اسنپ‌بک پیامدهایی به دنبال خواهد داشت و نه تنها پایان نقش اروپا در این توافق را رقم خواهد
زد، بلکه ممکن است به تشدید تنش‌هایی منجر شود که بازگشتی برای آنها متصور نیست.»
با همه اینها، اگرچه اینطور القاء می‌شود
که گویا مذاکرات تهران و واشنگتن رو به پیشرفت است اما به نظر می‌رسد احتمال فعال شدن
مکانیسم ماشه از سوی اروپایی‌ها و مهلت رو به پایان آن، وضعیت را برای جمهوری اسلامی
بیش از پیش حاد کرده است. پیشتر عراقچی هشدار داده بود در صورت فعال شدن اسنپ‌بک و
بازگشت تحریم‌ها، جمهوری اسلامی به سوی ساختن بمب اتم خواهد رفت!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر