فاجعه‌؛ مهاجرت ۵۷۰ پرستار از ایران فقط طی پنج ماه

معاونت پرستاری وزارت بهداشت از مهاجرت ۵۷۰ پرستار از ایران طی پنج ماه گذشته خبر داده است. گزارش‌ها حاکی از آنست که مشکلات صنفی مانند عقب افتادن چند ماهه حقوق و مزایای شغلی، اضافه‌کاری اجباری و تعرفه‌های ناچیز درآمدی و شیفت‌های طولانی از مهمترین عوامل مهاجرت پرستاران از کشور است.

عباس عبادی معاون وزیر بهداشت بار دیگر بر کمبود ۱۰۰ هزار پرستار در ساختار درمانی ایران اشاره کرده و گفته از ابتدای سال و طی پنج ماه گذشته ۵۷۰ پرستار از ایران مهاجرت کرده‌اند. او مهاجرت پرستاران را عامل «خسارت‌های اقتصادی و اجتماعی زیاد» عنوان کرده است.

عباس عبادی ماه گذشته نیز با اشاره به کمبود پرستار در ساختار درمانی کشور گفته بود «به‌ ازای هر تخت باید ۱/۸ گروه پرستاری حضور داشته باشد که در کشور ما این نسبت ۰/۹۵ است.»

معاون وزیر بهداشت به مشکلات صنفی پرستاران که سبب خروج آنها از ساختار درمان کشور شده اشاره کرده و گفته بود در حال حاضر پرستاران شاغل هفت ماه مزایای مربوط به تعرفه پرستاری و سه ماه اضافه کاری طلبکار هستند.

احمد نجاتیان رئیس سازمان نظام پرستاری نیز به تازگی کمبود پرستار در تهران را فاجعه خوانده و گفته بود: «کمبود پرستار به تخت، یک فاجعه مدیریتی در حوزه نظام سلامت است؛ زیرا هر پرستار بجای دو نفر کار می‌کند.

شمار زیادی از دانش‌آموختگان پرستاری طی سال‌های گذشته به علت دستمزد ناچیز، عدم پرداخت به موقع حقوق و مزایا، اضافه‌کاری اجباری و … استعفا داده‌اند؛ هزاران پرستاران با جذب در ساختار درمانی دیگر کشورها مهاجرت کرده و دست‌کم ۵۰ هزار پرستار در ایران نیز خانه‌نشین هستند و اشتغال در ساختار درمان ایران را به صرفه ارزیابی نمی‌کنند.

روزنامه «دنیای اقتصاد» نیز هفته جاری در گزارشی بر لزوم «مراقبت اقتصادی از پرستاران» تأکید کرده و نوشته معوقات چند ماهه، معیشت کادر درمان به‌ویژه پرستاران را در شرایط سختی قرار داده است؛ آن هم در زمانی که کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای کادر درمان چندین برابر ایران دستمزد پرداخت می‌کنند و همین امر موجب افزایش نرخ مهاجرت کادر درمان شده است.

این گزارش نوشته توجه به مطالبات نیروی انسانی از جمله دستمزد و تسهیلات، تامین تجهیزات و امکانات و تاسیسات درمانی و نیز ایجاد فرصت پیشرفت علمی از جمله مهم‌ترین مواردی است که حوزه سلامت برای جلوگیری از مهاجرت نیروهای متخصص به آن نیازمند است.

بر اساس گزارش «دنیای اقتصاد» آلمان، دانمارک، فنلاند، کانادا، نیوزیلند و اخیرا ترکیه و امارات و عمان و… همگی در لیست‌های پیشنهادی اقامتی ذکر شده‌اند و قسمت جذاب‌تر ماجرا آنجا‌ است که پرستاران بین درآمد پیشنهادی کشورها با حقوق دریافتی خودشان در ایران بخواهند محاسبه و مقایسه‌ای را انجام بدهند.

پرستاران در ایران درآمدی تقریبا بین ۲۵۰ تا ۴۵۰ دلار دارند که البته همین حقوق‌های دریافتی نیز با تعویق چندماهه روبرو می‌شود و این در حالی است که همین پرستار در کشورهای اروپایی تقریبا بین ۲۵۰۰ تا ۳۲۰۰ دلار درآمد ماهانه دارد و در بعضی از کشورها و بنا بر نوع تخصص و سوابق کاری و تجربه این درآمد ماهانه تا مرز ۶۲۰۰ دلار و حتی بیشتر افزایش پیدا می‌کند.

رضا لاری‌پور، سخنگوی نظام پزشکی کشور، به روزنامه «دنیای اقتصاد» گفته عدم توجه به مطالبات نیروی انسانی و شرایط تجهیزات و امکانات در حوزه سلامت مهم‌ترین عواملی هستند که باعث شده تا جامعه پزشکی و پرستاری کشور جذب کشورهای دیگر با حقوق‌های چند برابری شوند.

سخنگوی نظام پزشکی کشور همچنین با اشاره به تبعات مهاجرت گسترده پرستاران از ایران گفته «بسته شدن مراکز درمانی، محدودیت و گرانی دسترسی شهروندان به خدمات درمانی و کاهش کیفیت خدمات درمانی» از جمله این تبعات هستند.

رضا لاری‌پور افزوده اولین آسیبی که به سبب از دست دادن نیروهای متخصص درمانی به نظام سلامت وارد می‌شود، متوجه گیرندگان خدمات درمان و سلامت یعنی مردم خواهد بود. مردم به عنوان صاحب حق در کشور از خدمات سلامت بی‌بهره خواهند شد.

او دومین آسیب را افزایش فشار بر نیروهای ارائه دهنده خدمات درمانی ارزیابی کرده و گفته «در واقع نیروی ارائه دهنده خدمات درمانی و سلامت – اعم از پزشک یا پرستار و…- باید کار بیشتری انجام بدهد که همین افزایش فشار ناخودآگاه منجر به کاهش کیفیت خدمات سلامت خواهد شد و لذا بار بیماری افزایش پیدا می‌کند که همین افزایش بار بیماری، هزینه بیشتری را بر فرد بیمار یا دریافت‌کننده خدمات درمانی تحمیل خواهد کرد و در کنار آن نیز هزینه سنگینی بر دولت و مشخصا وزارت بهداشت وارد خواهد شد.

بسته شدن برخی از بخش‌های بیمارستانی به علت کمبود پرستار در ماه‌های گذشته مورد اشاره فعالان صنفی حوزه درمان بوده است. اکنون رضا لاری‌پور نیز گفته «نبود یا کمبود نیرو نیز باعث بسته شدن بسیاری از مراکز خدمات درمانی خصوصی یا دولتی یا حتی خیریه خواهد شد و همین باعث می‌شود که دسترسی مردم به خدمات درمانی محدود و البته گران شود.

به گفته سحنگوی نظام پزشکی »از دست دادن نیروهای متخصص و مرتبط در حوزه سلامت که دولت برای آنان از محل مالیات مردم برای آموزش آنان هزینه کرده است مصداق از دست رفتن این هزینه‌ها خواهد بود و اهمیت این مساله زمانی دوچندان خواهد شد که بدانیم پیدا کردن جایگزین این افراد منوط به نوع تخصص بین ۴ تا ۲۴ سال زمان‌ می‌برد و این بدان معناست که باید یک نسل بگذرد تا ما بتوانیم، افراد مناسبی را دوباره جایگزین آنان کنیم.»