منابع اطلاعاتی اسرائیل میگویند حمله به
نقاطی در ایران، پس از سالها برنامهریزی، زمانی عملی شد که چند عامل کلیدی از جمله
انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا، پایان مهلت ۶۰ روزه مذاکرات
هستهای و حملات مستقیم رژیم ایران به اسرائیل، همزمان شدند
چهار منبع فعلی و سابق اطلاعاتی اسرائیل در
مصاحبههای جداگانه با «یورو نیوز» گفتند که اسرائیل سالها برای یک تهاجم تمامعیار
به جمهوری اسلامی ایران برنامهریزی میکرده است، اما پیروزی دوباره ترامپ همراه با
مجموعهای از رویدادهای مهم، راه را برای حمله مستقیم در خرداد ۱۴۰۴ هموار کرد.
منابع اطلاعاتی اسرائیل که به دلیل مسائل
امنیتی به شرط ناشناس ماندن صحبت میکردند، گفتند مأموران موساد عوامل استراتژیک و
شرایط سیاسی کلیدی را شناسایی کرده بودند که به آنها اجازه آماده شدن و آغاز حمله
به جمهوری اسلامی ایران را میداد. از جمله این عوامل، تشدید جنگ نیابتی، انتخاب ترامپ
به عنوان رئیس جمهور آمریکا، و روند مذاکرات هستهای با قدرتهای غربی عنوان شده است.
اسرائیل در ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) حملات زمینی و هوایی گستردهای را به نقاطی در ایران انجام داد که طی آن چندین فرمانده ارشد نظامی، دانشمندان هستهای و سیاستمداران جمهوری اسلامی کشته شدند و سامانههای پدافند هوایی و تأسیسات نظامی و هستهای در خاک ایران یا آسیب دیدند و یا نابود شدند.
جمهوری اسلامی ایران در پاسخ، با کمک حوثیهای
متحد خود در یمن، شهرها و پایگاههای نظامی اسرائیل را با موشک و پهپاد هدف قرار داد.
آمریکا از اسرائیل در برابر این حملات دفاع کرد و در روز نهم، سه سایت هستهای در خاک
ایران را بمباران نمود. سپس جمهوری اسلامی به یک پایگاه آمریکایی در قطر حمله کرد.
در ۲۴ ژوئن (سوم تیرماه) آمریکا آتشبس بین اسرائیل و جمهوری اسلامی را اعلام
کرد.
پس از آتشبس، هر دو طرف مدعی پیروزی شدند.
اسرائیل و آمریکا اعلام کردند که برنامه موشکی و هستهای رژیم ایران را به شدت تضعیف
کردهاند، در حالی که برخی مقامات رژیم ایران این ادعا را رد کردند و برخی نیز مانند
عباس عراقچی اعتراف کردند که تأسیسات هستهای به شدت آسیب دیدهاند.
مسیر دیپلماسی باز اما در حال فرسایش
اسرائیل و آمریکا گفتند که این حمله سالها
همزمان با مذاکرات دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران در حال برنامهریزی بوده است.
یکی از منابع اطلاعاتی اسرائیل به «یورونیوز»
گفت: «اسرائیل هرگز پنهان نکرده که میخواهد برنامه هستهای ایران را نابود کند و هرگز
پنهان نکرده که حاضر است این موضوع به شکل دیپلماتیک حل شود، به شرطی که راه حل دیپلماتیک
نهتنها مانع غنیسازی اورانیوم شود، بلکه توان بالقوه رژیم ایران را برای ایجاد تهدید
وجودی علیه اسرائیل نابود سازد.»
این منابع گفتند مناسبات دیپلماتیک نتیجه
ملموسی نداشت و همزمان، تنشها میان آمریکا و رژیم ایران پس از نخستین دوره ریاست
جمهوری ترامپ (۲۰۲۰-۲۰۱۶) افزایش یافت.
رویدادهای کلیدی در جنگ نیابتی
در همین زمان، جنگ نیابتی جمهوری اسلامی و
اسرائیل به تدریج شدت میگرفت. یکی از منابع گفت: «فکر میکنم نقطه عطف در آوریل ۲۰۲۴ [فروردین
۱۴۰۳] بود؛ یعنی
زمانی که [رژیم] ایران موشکهایی را مستقیماً از خاک این کشور به اسرائیل شلیک کرد.
تا آن زمان، جمهوری اسلامی ایران عمدتاً با استفاده از نیروهای نیابتی به اسرائیل حمله
میکرد، در حالیکه اسرائی ل عملیات مخفی در داخل خود ایران انجام میداد تا از ورود
به جنگ تمامعیار جلوگیری کند.»
این حمله جمهوری اسلامی، در پاسخ به حمله
اسرائیل به کنسولگری تهران در سوریه بود که منجر به کشته شدن سردار پاسدار محمدرضا
زاهدی شد. او بالاترین مقام نظامی رژیم ایران بود که پس از ترور قاسم سلیمانی در سال
۲۰۲۰ توسط دولت ترامپ کشته شد. سلیمانی «معمار» جنگ نیابتی جمهوری اسلامی در
خاورمیانه بود.
این منبع افزود: «فکر میکنم اسرائیل بعد
از آوریل ۲۰۲۴ به زمان نیاز داشت تا همه اطلاعات را جمعآوری کرده و برنامهریزی لازم
را انجام دهد تا مطمئن شود در همان دو یا سه روز اول جنگ، کنترل کامل بر اوضاع را با
حداقل تلفات در داخل و تسلط کامل بر حریم هوایی ایران خواهد داشت.»
پیروزی ترامپ در انتخابات
انتخاب دوباره ترامپ به عنوان رئیس جمهور
آمریکا نیز یک عامل کلیدی بود که هر چهار منبع بر آن تأکید داشتند.
منبع اول به «یورونیوز» گفت: «برنامه اولیه
این بود که در اکتبر ۲۰۲۴ حمله کنیم یعنی بعد از دومین حمله مستقیم
موشکی [رژیم] ایران به اسرائیل در پی ترور حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان. اما حمله
به تعویق افتاد تا نتیجه انتخابات آمریکا در نوامبر [۲۰۲۴] مشخص شود.
منبع دوم گفت: «برای اسرائیل خیلی مهم بود
که ترامپ برنده شود. بعد از انتخاب ترامپ، او تمرکز اصلی خود را بر توافق بر سر آزادی
گروگانها گذاشت.
با امضای توافق گروگانها در مارس ۲۰۲۵، اسرائیل دوباره در
موقعیت حمله قرار گرفت. اما آمریکا و رژیم ایران وارد مذاکراتی برای یافتن راه حل
مسالمتآمیز درباره غنیسازی و برنامه هستهای جمهوری اسلامی شدند
مذاکرات آمریکا و جمهوری اسلامی ایران
آمریکا و جمهوری اسلامی از ماه مارس ۲۰۲۵ مذاکرات غیرمستقیم را درباره برنامه هستهای ایران آغاز کردند. این مذاکرات
به توافقی نیناجامید، هرچند طرفین آن را «سازنده» توصیف میکردند.
تمام منابع گفتند: «ترامپ ۶۰ روز به این مذاکرات فرصت داد. روز بعد از پایان این مهلت، اسرائیل به
ایران حمله کرد.» به نظر منابعی که با «یورونیوز» گفتگو کردهاند، «این موضوع آشکارا
با دولت آمریکا هماهنگ شده بود.
واشنگتن هرگز بطور علنی هماهنگی این حمله
را تأیید نکرد، اما پس از بمباران تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی در خاک ایران توسط
آمریکا، وزیر دفاع پیت هگست در ۲۳ ژوئن گفت که این عملیات سالها در حال برنامهریزی
بوده است.
منبع اول گفت: «وقتی حمله کردیم، در پایان
دوره ۶۰ روزه مذاکرات بودیم. ترامپ متوجه شد که [رژیم] ایران حاضر نیست از غنیسازی
در خاک خود صرف نظر کند، حتی با وجود طرحهای جالبی مثل ایجاد یک نهاد بینالمللی
غنیسازی [کنسرسیوم] که اورانیوم با سطح غیرنظامی را به کشورهای منطقه تخصیص دهد.
او افزود: «ترامپ فهمید که جمهوری اسلامی
ایران صرفاً برای خرید زمان وارد مذاکرات شده و قصد واقعی برای رسیدن به توافق ندارد.
این مذاکرات به عنوان پوشش عمل میکرد و به رژیم ایران این تصور را داد که مورد حمله
قرار نخواهد گرفت.»
وضعیت کنونی
در شرایطی که جمهوری اسلامی پیروزی مقابل
اسرائیل را جشن میگیرد و مقاومت خود را در برابر این حملات میستاید، منابع اطلاعاتی
اسرائیل اما میگویند که رژیم تهران پس از این حمله ضعیفتر شده است.
یان لسر مشاور رئیس بنیاد مارشال آلمان توضیح
داد که اکنون رژیم «ایران گزینههای کمتری در اختیار دارد. یا باید به مذاکرات بازگردد،
یا به روشهای سنتی خود یعنی استفاده از نیروهای نیابتی و اقدامات غیرمتعارف مثل ترور
روی بیاورد. همچنین ممکن است اگر توانایی ساخت سلاح هستهای را حفظ کند، این را در
مسیر دیگری به کار بیندازد، اما کسی اجازه چنین کاری را نخواهد داد.
یکی از منابع سابق اطلاعاتی اسرائیل گفت:
«اگر جنگ ادامه پیدا میکرد، اسرائیل احتمالاً به تأسیسات نفت و گاز ایران هم حمله
میکرد. با این حال، پس از آتشبس، مذاکرات دیپلماتیک دوباره آغاز شده است.
دیپلماتهای جمهوری اسلامی در ۲۵ ژوئیه (پنجم تیرماه) با همتایان خود از آلمان، بریتانیا و فرانسه در استانبول
دیدار کردند. این نخستین گفتگوها از زمان حمله اسرائیل در اواسط ژوئن بود، در حالی
که هشدارهایی مبنی بر احتمال فعالسازی «مکانیسم ماشه» تحریمهای شورای امنیت سازمان
ملل علیه تهران مطرح شده است.
منبع دوم اطلاعاتی به «یورونیوز» گفت: «پس
از این درگیری، اسرائیل کنترل حریم هوایی ایران را حفظ خواهد کرد تا هر نشانهای از
بازسازی توانمندیهایی را که ما نابود کردهایم، بلافاصله از بین ببرد.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر