فرشاد علیجانی کارشناس مدیریت منابع آب و
استاد دانشگاه اعلام کرده با توجه به وضعیتی که برای آینده بهخصوص درباره بیبارش
بودن فصل پاییز پیشبینی شده است، احتمالا در پاییز امسال، وضعیت آب تهران وارد مرحله
بحرانی خواهد شد.
فرشاد علیجانی توضیح داده: «اگر وضعیتی که طی ۵ سال گذشته از نظر خشکسالی در حوضههای تهران و کرج با آن مواجه بودهایم، دو سال دیگر هم ادامه داشته باشد، میتوانیم انتظار داشته باشیم که در آینده در فصل تابستان، آب سدهای این حوضههای آبی دیگر قابل بهرهبرداری نباشد.
او بروز وضعیت بحرانی امروز را قابل پیشبینی خوانده و گفته: «از سالهای قبل به ویژه با روند افزایش جمعیت تهران و کرج طی دهههای اخیر، این مسئله قابل پیشبینی بود که روزی به وضعیتی برسیم که در تامین آب ساکنان پایتخت با بحران مواجه شویم.
به گفته این استاد دانشگاه «برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی یکی از عوامل اصلی تشدید بحران است. کاهش بارشها و استفاده فزاینده از چاههای عمیق و نیمهعمیق، منجر به افت شدید سطح آبهای زیرزمینی و بروز پدیده فرونشست در بسیاری از نقاط تهران و حومه شده است.
او افزوده: «این برداشتها نهتنها منابع آب را در معرض نابودی قرار داده، بلکه کیفیت آب را نیز به دلیل نفوذ آلایندهها کاهش داده است. نبود برنامهریزی جامع برای مدیریت پایدار آب، به ویژه در حوزه کشاورزی و مصرف صنعتی در اطراف تهران، فشار مضاعفی بر منابع آبی تحمیل کرده است.
او مدیریت نیم قرن اخیر درباره منابع آبی
را عامل اصلی بروز بحران کمبود آب امروز در کشور ارزیابی کرده و معتقد است تغییرات
اقلیمی و الگوهای نامنظم بارندگی، به عنوان «عامل جدید و فزاینده» وضعیت تأمین آب
را وخیمتر کردهاند.
بحران تأمین آب به ویژه در کلانشهرها طی ماههای
گذشته به مشکل جدیدی برای شهروندانی تبدیل شده که پیشتر با قطع برق روبرو بودند و حالا
باید با جیرهبندی و قطع طولانی آب دست و پنجه نرم کنند.
تهران یکی از بحرانیترین مناطق در تأمین
آب آشامیدنی است و از اواخر بهار شهروندان ساکن این شهر با چندین ساعت قطع آب در روز
مواجه بودند. اکنون زمان قطع آب افزایش یافته و در برخی محلهها به ۱۸ ساعت در شبانهروز رسیده است.
جدا از بحران تأمین آب آشامیدنی شهروندان
در تهران، عدم آبیاری باغها و بستانهای پایتخت به علت کمبود آب سبب موجی از خشکی
گیاهان و پارکها شده است.
در همین رابطه حسین دماوندی معاون برنامهریزی
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، روز سهشنبه ۲۱ امرداد
هشدار داده که پارکهای جنگلی تهران از جمله چیتگر، سرخه حصار، لویزان و مهرآباد در
معرض خطر خشک شدن و بروز آفت سوسک پوستهخوار قرار گرفتهاند.
او علت خشکی پارکهای جنگی را «تنشهای آبی
و عدم آبیاری مناسب از سوی شهرداری تهران» در هفتههای اخیر عنوان کرده است. معاون
اداره منابع طبیعی تهران با بیان اینکه اگر درختان آفتزده قطع نشوند، آفت به تمام
جنگلهای تهران آسیب میزند، گفت در حال حاضر بخشی از درختان پارکهای چیتگر و سرخهحصار
خشک شده است.
به گفته حسین دماوندی، منابع طبیعی استان
به دلیل عدم شیوع آفات ناچار به قطع درختان بیش از ۵۰ سال سن
کرده که نگرانیهایی را برای شهروندان ایجاد کرده است.
در این میان طرحهایی که از سوی دولت برای
حل بحران کمبود آب مطرح میشود، بسیار زمانبر و در برخی موارد غیرکارآمد و زیانبار
ارزیابی شده است. برای نمونه خط انتقال جدید آب از سد طالقان به بیلقان البزر از جمله
طرحهای مطرح شده برای جبران کمبود آب تهران است. کارشناسان محیط زیست اما معتقدند
زیان اجرای این طرح بیشتر از سود آن است.
محسن موسوی خوانساری کارشناس حوزه آب معتقد است طرح انتقال آب از طالقان میتواند محیط زیست را با خطراتی روبرو کند: «ما تجربه رود زایندهرود را داریم که مصارف تعریف شده برای آن بالاتر از منابع است. مصرف زیادی برای آب رود زاینده رود در هر سه استان چهار محال و اصفهان و یزد در نظر گرفته شد، تا آنجا که آبی برای محیط زیست باقی نماند و در حال حاضر کم کردن سهم هیچ کدام از بخشها ممکن نیست چراکه آن بخش شاکی خواهد شد.
این کارشناس افزوده «در حوضه سد طالقان هم باید مواظب باشیم که مصارف بیشتر از منابع نشود، چرا که در آن صورت نه تنها برای دشت قزوین، بلکه برای تهران هم مشکل ایجاد میشود و بر سر مقداری آب همیشه بحث و جدل وجود خواهد داشت.
به عقیده محسن موسوی خوانساری، «مصارف باید همیشه کمتر از منابع باشد و سهم محیط زیست هم در نظر گرفته شود. در پایین سد طالقان مقداری حقابه محیط زیست باید رها شود و میزانی هم باید به عنوان سهم کشاورزی اختصاص یابد.
درباره طرحهای مطرح شده و امیدآفرینی مقامات برای حل بحران کمبود آب احد وظیفه رئیس انجمن هواشناسی ایران با بیان اینکه مشکل منابع آب در کشور به یک بیماری مزمن تبدیل شده است، گفته: «طرح های بدون پایه علمی سبب هدر رفت منابع مالی، ایجاد امید کاذب و تأخیر در اجرای راهکارهای واقعی میشود.
احد وظیفه افزوده: «جابجایی ابرها ممکن نیست؛ ابرها و سامانه های بارشی تحت تأثیر الگوهای جوی بسیار بزرگ شکل میگیرند و تغییر مسیر آنها به انرژی بسیار بیشتر از توان فناوری بشر نیاز دارد. بارورسازی ابر با هر روشی فقط در شرایط خاص و آن هم فقط برای ابرهای مستعد بارش از قبل میتواند کمی (حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد) بارش را افزایش دهد.
او گفته: «این مشکل نتیجه ترکیبی از کاهش طولانیمدت بارش، مدیریت نادرست منابع آب و تخریب طبیعت است و هیچ روش فوری و معجزه آسایی برای برگرداندن شرایط وجود ندارد.
رئیس انجمن هواشناسی ایران تأکید کرده: «نجات
ایران از خشکسالی نیازمند تصمیمگیری جدی، پایبندی به علم و اجرای سریع راهکارهای پایدار
است.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر