با میانجیگری دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا،
جمهوری آذربایجان و ارمنستان پس از ۳۵ سال تنش و درگیری، توافق صلح امضاء کردند
الهام علیاف رئیس جمهوری آذربایجان و نیکول
پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، جمعه ۸ اوت (۱۷ امرداد)
در کاخ سفید این توافقنامه را که برای طرفین فرصتهای گسترده اقتصادی فراهم میکند،
امضاء کردند. این توافق قرار است آنها را به سوی عادیسازی کامل روابط پیش ببرد.
ترامپ در این مراسم گفت: «۳۵ سال جنگیدند و حالا دوست شدهاند، و قرار است مدت طولانی دوست بمانند.
او همچنین تأکید کرد دو دولت متعهد شدهاند
که به جنگ پایان دهند، روابط دیپلماتیک برقرار کنند و به تمامیت ارضی یکدیگر احترام
بگذارند.
ارمنستان و آذربایجان از اواخر دهه ۱۹۸۰ درگیر مناقشه بر سر منطقه «قرهباغ» بودند که عمدتاً ارمنینشین است و تحت حمایت ارمنستان قرار داشت. جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ کنترل کامل منطقه را در دست گرفت که باعث شد تقریباً ۱۰۰ هزار ارمنی ساکن قرهباغ به ارمنستان مهاجرت کنند
رویترز مینویسد توافق صلح میان باکو و ایروان
دو رقیب قفقاز جنوبی- اگر پایدار بماند- دستاوردی مهم برای دولت ترامپ خواهد بود و
مسلماً مسکو را نگران میکند، چرا که روسیه این منطقه را بخشی از حوزه نفوذ خود میداند
این توافق شامل اعطای حق انحصاری توسعه «کریدور
زنگزور» به ایالات متحده است. کاخ سفید میگوید این کریدور امکان صادرات بیشتر انرژی
و منابع دیگر را فراهم میکند. طبق مفاد صلح ایروان و باکو، این کریدور استراتژیک برای
۹۹ سال به آمریکا واگذار شده که قابل تمدید است.
ایالات متحده همچنین توافقات جداگانهای با
هر کشور برای گسترش همکاری در حوزه انرژی، تجارت و فناوری از جمله هوش مصنوعی امضا
کرده است. جزئیات این توافقات اعلام نشده، اما محدودیتهای همکاری دفاعی میان آمریکا
و آذربایجان نیز برداشته شده است؛ اقدامی که میتواند برای روسیه نگرانکننده باشد.
رهبران دو کشور از ترامپ بابت پایان دادن
به مناقشه قدردانی کردند و گفتند او را برای دریافت جایزه نوبل صلح نامزد خواهند کرد.
ترامپ در نخستین ماههای دوره دوم ریاستجمهوری
خود تلاش کرده است خود را به عنوان یک مدافع جهانی صلح معرفی کند. کاخ سفید میگوید
او پیشتر میان کامبوج و تایلند آتشبس برقرار کرده و توافقهای صلح میان رواندا و جمهوری
دموکراتیک کنگو، و پاکستان و هند را امضا کرده است. با این حال، او هنوز موفق به پایان
دادن به جنگ سه و نیم ساله روسیه در اوکراین یا درگیری اسرائیل و حماس در غزه نشده
است. ترامپ اعلام کرد که ۱۵ اوت در آلاسکا با ولادیمیر پوتین دیدار خواهد
کرد تا برای پایان دادن به جنگ اوکراین تلاش کند.
مقامات آمریکایی گفتند این توافق پس از چندین
سفر مکرر به منطقه حاصل شده و زمینهساز عادی شدن کامل روابط ایروان و باکو خواهد بود
این توافق میتواند قفقاز جنوبی را که منطقهی تولیدکننده انرژی و همسایه روسیه،
اروپا، ترکیه و ایران است، متحول کند؛ منطقهای که با خطوط لوله نفت و گاز پوشیده شده،
اما مرزهای بسته و مناقشات قومی دیرینه در آن جریان دارد.
جمهوری اسلامی این توافق را «گامی مهم به
سوی صلح پایدار منطقه» خواند، اما نسبت به هرگونه مداخله خارجی در نزدیکی مرزهای ایران
که میتواند «امنیت و ثبات پایدار منطقه» را تضعیف کند، هشدار داد. تهران اعلام کرد
آماده است تا از طریق کانالهای دوجانبه و چارچوبهای منطقهای با هر دو کشور همکاری
کند.
کارشناسان میگویند این توافق میتواند به
غرب کمک کند مسیرهای دور زدن تحریمهای روسیه را مسدود سازد
با این حال، برخی تحلیلگران هشدار دادهاند
که موفقیت بلندمدت این توافق به تداوم مشارکت فعال ایالات متحده بستگی دارد، زیرا ارمنستان
و جمهوری آذربایجان سابقه طولانی شکست مذاکرات و بازگشت به خشونت دارند.
مقامهای آمریکایی گفتند این توافق پایان
نخستین مناقشه منجمد پس از جنگ سرد در حاشیه روسیه را رقم میزند و پیامی قوی به منطقه
میفرستد
همچنین گزارش شده که ارمنستان قصد دارد حقوق
انحصاری توسعه کریدور زنگزور را برای مدت طولانی به آمریکا واگذار کند. این مسیر که
«راه ترامپ برای صلح و شکوفایی بینالمللی» نام گرفته، تا کنون توجه ۹ شرکت از جمله سه شرکت آمریکایی را جلب کرده است.
برخی گروههای حقوق بشری از ترامپ خواسته
بودند که در دیدار با علیاف، آزادی حدود ۳۷۵ زندانی سیاسی در جمهوری آذربایجان را درخواست
کند. باکو اما انتقادات غرب از وضعیت حقوق بشر در قلمرو خود را «دخالت غیرقابلقبول»
توصیف کرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر