در شرایطی که بعد از بمباران تأسیسات اتمی
جمهوری اسلامی سرنوشت بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی مشخص نیست، برخی تحلیلگران هشدار میدهند که ممکن است حکومت مخفیانه
پروژه ساخت سلاح اتمی را پیش ببرد.
نیکولا لِرنر رئیس سازمان اطلاعات خارجی فرانسه
اخیراً در مصاحبه با شبکه LCI تأکید کرد که در حملات
صورتگرفته، تنها بخشی از اورانیوم غنیشده ایران از بین رفته است.
احمد هاشمی پژوهشگر انستیتیوی تحقیقاتی «هادسون»
در واشنگتن در مقالهای که ۹ ژوئیه (۱۸ تیرماه)
در «جوییش نیوز سندیکا» (JNS) منتشر شد هشدار داد که جمهوری اسلامی ضربات بسیار سنگینی از اسرائیل و
آمریکا دریافت کرده و ممکن است برای «بقا»
به سراغ ساختن سلاح اتمی در مقیاس کوچکتر برود.
تصمیم دونالد ترامپ به بمباران تأسیسات اتمی کلیدی از جمله فردو، نطنز و اصفهان که به دنبال جنگ ۱۲ روزه اتفاق افتاد، ضربه قابل توجهی به تلاشهای جمهوری اسلامی برای گسترش تسلیحات هستهای وارد کرد.
جمهوری اسلامی با از دست دادن آسمان ایران،
در برابر حملات هوایی اسرائیل آسیبپذیر شده و ممکن است برای پیشبرد برنامههای اتمی
خود احساس فوریت بیشتری داشته باشد.
توانمندیهای هستهای ایران در نتیجه جنگ
ماه گذشته در هم شکسته، اما تمایل رژیم برای دستیابی به بمب هستهای همچنان پابرجاست.
حکومت ایران میلیاردها دلار و دههها تلاش صرف این برنامه کرده و نمیتواند به سادگی
از آن صرف نظر کند و فکر میکند تنها گزینه باقیمانده برای بقای آن ساختن بمب هستهای
است.
تهران که قادر به رقابت نظامی با برتری اسرائیل
و آمریکا نیست، اکنون نه کمتر بلکه دلایل بیشتری برای ساختن بمب دارد. اگرچه پیشرفت
برنامههای اتمی آن ضربه بزرگی خورده، اما نیاز به شروع از صفر ندارد. دانشمندانش همچنان
دانش فنی لازم را دارند و رژیم میتواند برنامهاش را با گذشت زمان بازسازی کند، به
ویژه اگر تصمیم بگیرد در مسیر مخفیانه حرکت کند.
علی خامنهای رهبر ۸۶ ساله جمهوری
اسلامی به خوبی میداند لیبی، عراق و سوریه و همچنین اوکراین وقتی مجبور شدند از جاهطلبیهای هستهای خود دست
بکشند چه بر سرشان آمد. پیش از جنگ ۱۲ روزه که خامنهای سیاست «صبر استراتژیک» را دنبال میکرد، منتظر پایان
دوره دوم ترامپ بود تا لحظه مناسب برای اعلام «لحظه کره شمالی» خود را پیدا کند، اما
اکنون که بقای رژیم تحت فشار قرار گرفته و بیم جان خودش در مخفیگاه زیرزمینی و نامشخص
میرود، ممکن است تصمیم بگیرد به برنامه هستهای ادامه دهد.
در این میان احتمال دارد رژیم ایران پیش از
حملات آمریکا به سه تأسیسات هستهای (فردو، نطنز و اصفهان) اقدام به خارج کردن تجهیزات
و مواد از سایتهای غنیسازی کرده باشد. اگر
رژیم ایران هنوز به بخشی از ذخایر بیش از ۴۰۰ کیلوگرمی
اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد
(که قابل استفاده در سلاح است) دسترسی داشته باشد، استفاده مستقیم از آن مواد
ممکن است برای رهبران رژیم سریعترین و جذابترین مسیر به سمت بمب باشد.
با توجه به اینکه سایتهای اصلی در ایران
آسیب دیدهاند- اگر نگوییم کاملاً نابود شدهاند- ممکن است جمهوری اسلامی به برنامههای
هستهای کوچکتر، مخفیانهتر، متنوعتر و پراکندهتر روی بیاورد تا از حملات هوایی
در امان بماند.
نگرانیهای معتبری وجود دارد که ممکن است
رژیم ایران همین حالا هم سایتهای مخفی برای تحقیقات تسلیحاتی یا غنیسازی داشته باشد.
افزون بر این، جمهوری اسلامی اواخر خردادماه اعلام کرد که سایت سوم غنیسازی خود را
ساخته و به زودی فعال خواهد کرد. این موضوع شناسایی برنامه هستهای آینده را در ایران
بسیار دشوارتر میکند، چرا که تهران ممکن است به صورت مخفیانه آن را بازسازی کند،
به ویژه اگر تصمیم بگیرد بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نپذیرد.
در این میان، مجلس شورای اسلامی قانونی را
تصویب کرده که همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورد. یک
هفته بعد نیز این قانون توسط مسعود پزشکیان ابلاغ شد.
اگر رژیم ایران تصمیم بگیرد مانند کره شمالی
مسیر ساخت تسلیحات هستهای را دنبال کند- چه با خروج رسمی از پیمان منع گسترش سلاحهای
هستهای (NPT) و چه بدون
آن- اثر دومینویی آن در منطقه و فراتر از آن احساس خواهد شد. مصر، عربستان سعودی و
ترکیه نیز ممکن است به دنبال ساخت سلاح هستهای بروند.
در هر صورت جمهوری اسلامی هستهای تهدیدی
وجودی برای اسرائیل است. چنین وضعیتی درواقع پایان پیمان NPT و سایر مقررات منع گسترش تسلیحات هستهای محسوب میشود. کشورهای عربی،
به رهبری مصر، مدتهاست از اینکه اسرائیل خارج از پیمان NPT باقی مانده، شکایت دارند و آن را نوعی «استاندارد دوگانه» در برخورد با
برنامه هستهای اسرائیل میدانند. جمهوری اسلامی هستهای میتواند به این کشورها بهانهای
برای وارد شدن در مسابقه تسلیحات هستهای بدهد.
پیامدهای این مسابقه تسلیحاتی محدود به خاورمیانه نخواهد بود. ژاپن و کره جنوبی
نیز ممکن است برای بازدارندگی در برابر کره شمالی به دنبال داشتن سلاح هستهای بروند.
با توجه به این شرایط است که هزینه بیعملی
بسیار بالا خواهد بود. اگر آمریکا یا اسرائیل متوجه هرگونه فعالیت هستهای در ایران
شوند، باید حملات هوایی را از سر بگیرند تا مانع از بازسازی توانمندیهای رژیم برای
تولید سلاح هستهای شوند، به ویژه پیش از آنکه
بتواند دفاع هوایی از دسترفتهاش را بازسازی کند. تنها راه جلوگیری از اینکه
جمهوری اسلامی بتواند ایران را به کره شمالی تبدیل کند، توقف کامل غنیسازی و از سر
گرفتن فعالیت بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی است .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر