جمعه ۲۵ ژوئیه برابر با سوم امرداد نمایندگان سه کشور اروپائی عضو برجام با هیاتی
از جمهوری اسلامی در استانبول دیدار خواهند داشت. این اولین نشست جمهوری اسلامی با
کشورهای غربی پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و شکست مذاکرات دوجانبه با
آمریکا پس از پنج دوره گفتگو است. نشانهای از دور ششم مذاکرات مستقیم تهران و واشنگتن
هم در افق دیده نمیشود. دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا میگوید در حال حاضر علاقهای به ادامه مذاکرات با جمهوری اسلامی ندارد.
جمهوری اسلامی نیز بازگشت به میز مذاکرات با واشنگتن را مشروط به ضمانتهائی مانند عدم حمله دوباره اسرائیل کرده است.
ابهامات و پرسشهای بسیاری در رابطه با نشست
استانبول وجود دارد از جمله اینکه آیا این گفتگوها خواهند توانست مانع حمله مجدد اسرائیل
شوند یا نه. مقامات اسرائیلی صحبت از لزوم حمله جدید میکنند. سخنان مسعود پزشکیان
و عباس عراقچی مبنی بر اینکه ادامه برنامه هستهای جمهوری اسلامی قابل مذاکره نیست،
این پرسش را مطرح میکند که مذاکرات استانبول حول چه محوری خواهند بود و کدام بخش از
پرونده اتمی جمهوری اسلامی روی میز قرار خواهد گرفت.
بعید به نظر میآید که مذاکرات استانبول آنهم در سطحی پایینتر از وزرای خارجه بین سه کشور اروپائی فرانسه، آلمان و بریتانیا بتواند شرایط را برای دستیابی به توافق جدیدی مهیا سازد. در بهترین حالت، بر مبنای پیشبینیهای کشورها اروپائی، این نشست میتواند سطح کنونی تنشها را کاهش دهد و حمله نظامی دوباره از سوی اسرائیل را برای مدتی به تعویق بیاندازد. این در حالیست که عباس عراقچی اعلام کرده جمهوری اسلامی با «دستان پر» بر سر میز مذاکره خواهد نشست. البته مشخص نیست تهران چه میتواند روی میز مذاکره برای معامله قرار دهد که طرف اروپائی را مجبور به عقبنشینی کند. برعکس، این سه کشور اروپائی عضو برجام هستند که با تهدید به فعال ساختن «مکانیسم ماشه»، که به معنای بازگرداندن خودکار تمامی تحریمهای بینالمللی است که با برجام تعلیق شده بودند، به استانبول خواهند رفت.
یک مقام اروپائی که در جریان تهیه مقدمات نشست استانبول بوده به کیهان لندن میگوید: «ما به هیچ وجه به نتیجه این مذاکرات خوشبین نیستیم ولی خواستیم فرصت آخری به جمهوری اسلامی قبل از فعال کردن «مکانیسم ماشه» داده باشیم.» همین مقام اروپائی تائید میکند که یکی از اهداف اصلی نشست استانبول «کاهش تنش در حدی است که بتواند در این مقطع مانع حمله جدیدی از سوی اسرائیل بشود.
کشورهای اروپائی معتقدند که با فعال شدن «مکانیسم ماشه» جمهوری اسلامی بیش از بیش با انزوای بینالمللی روبرو خواهد شد. همین مقام اروپائی در ادامه گفتگو با کیهان لندن میافزاید: «در مقطع کنونی که آمریکا گویا دیگر تمایلی به ادامه گفتگو با تهران را ندارد و نمیخواهد از فشار دیپلماتیک استفاده کند، تنها امکان فشار بر جمهوری اسلامی در اختیار اروپا قرار دارد و آنهم استفاده از ابزاری قانونی مانند «مکانیسم ماشه» است که مورد تائید شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز قرار دارد.
این مقام اروپائی معتقد است: «جمهوری اسلامی با پذیرفتن مذاکره با اروپائیها این امید را دارد که بتواند در رابطه با پرونده اتمیاش بین دو سوی آتلانتیک شکاف بیاندازد، در حالی که با وجود اختلاف نظرهای فراوان بین اروپا و آمریکا، در مورد فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و سیاستهایش در منطقه اتفاق نظر وجود دارد و اگرچه با روشهای متفاوت ولی هر دو سوی آتلانتیک در یک جهت جرکت میکنند و گسترش برنامه هستهای، نفوذ منطقهای و تهدید به کاهش همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را خطری جدی برای امنیت جهانی میدانند.
در اشاره به اسرائیل، این مقام اروپائی میافزاید: «آخرین تلاش تروئیکای اروپائی برای متقاعد ساختن جمهوری اسلامی جهت متوقف ساختن رویاهای اتمیاش و اعمال فشارهای جدی مانند فعال کردن «مکانیسم ماشه» در توافقی ضمنی با دولت بنیامین نتانیاهو انجام می گیرد.
بسیاری معتقدند که اسرائیل یکی از اعضای پنهان
مذاکرات استانبول خواهد بود، چنانکه در پنج دور گفتگوهای اخیر واشنگتن و تهران نیز
حضوری تاثیرگذار ولی نامرئی داشت. یکی دیگر از عواملی که اسرائیل به مذاکرات استانبول
برای فشار به تهران با دید مثبتی نگاه میکند، عدم حضور سایه روسیه بر این مذاکرات
است. اروپا برخلاف آمریکای دونالد ترامپ در بحرانیترین دوره از روابط با مسکو قرار
دارد و به خاطر جنگ اوکراین حاضر نیست هیچگونه نقشی برای ولادیمیر پوتین در این مذاکرات
قائل شود. دونالد ترامپ اما در جریان پنج دور گفتگو با تهران، مسکو را در جریان این
مذاکرات قرار میداد و حتی خواسته بود کرملین در آنها دخالت مستقیم از طریق فشار بر علی خامنهای داشته باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر