همزمان با آغاز سال جدید هشدارها درباره بحران
کمآبی و پیامدهای آن در ماههای آینده افزایش یافته است. کاهش بارندگیها در پاییز
و زمستان گذشته در کنار سوء مدیریت جمهوری اسلامی، تنشهای آبی در مناطق مختلف را افزایش
داده و بحران کمآبی را در کشور تشدید است. کرده
اگرچه ایران سالهاست با مشکل کمآبی روبروست
اما امسال به علت کاهش بارندگیها مخازن تعداد قابل توجهی از سدهای مهم کشور خالی مانده
و در آنسو برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی سبب شده بحران کمآبی به پشت دروازه
شهرها برسد و تأمین آب آشامیدنی در فصل گرم سال را نیز با چالشهای جدی روبرو کند.
روزنامه «هممیهن» در گزارشی هشدار داده که ایران در آستانه فاجعه بیآبی تمامعیار قرار دارد. در این گزارش تأکید شده «بررسیها نشان میدهد که بارشهای کشور نصف شده است و بر همین اساس محمد جوانبخت معاون آب و آبفای ایران با اشاره به کاهش ۴۵درصدی بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت از شدیدترین دورههای خشکسالی خبر داده و همزمان هشدار داده است که «عبور از این شرایط دشوار نیازمند تدابیر فوری، همراهی مردم و هماهنگی مستمر بین استانهاست.
روزنامه «هممیهن» تأکید کرده ایران به ورشکستگی آبی رسیده و این در حالیست که علت وقوع بیشتر جنگها در دنیا بر سر آب است؛ به نوعی آب میتواند اصلیترین عنصر برای تعیین شرایط کشور باشد.
این گزارش تأکید کرده طبق آمار سازمان فضایی
ناسا، بجز ایران ۴۵ کشور دیگر نیز در ۳۰ سال آینده
در معرض خشکسالی قرار خواهند گرفت که این خشکسالی ۳۰ تا ۳۵ سال طول میکشد. همچنین بر اساس گزارش سازمان ملل در آیندهاى نزدیک ۳۱ کشور جهان با کمبود آب مواجه خواهند شد و نام ایران به عنوان یکى از بحرانیترین
کشورهاى درگیر کمبود آب در آیندهای نهچندان دور دیده میشود.
گزارش «هممیهن» به سوء مدیریت مقامات دولتی اشاره کرده و نوشته «بررسیها نشان میدهد سوء مدیریت عاملی شده که کشور هر سال با کاهش ذخایر آبی مواجه شود. در اصل سوء مدیریت عامل اصلی ورشکستگی آبی در کشور است. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ بیش از ۹۰ درصد از اعتبارات برای بخش عرضه و مصرف در نظر گرفته شده است و در مقابل تنها ۸ درصد از منابع مالی برای حفاظت از منابع آبی پیشبینی شده است. این بدان معناست که با بحران خشکسالی در کشور همچنان دولت با معضلی سر و کار ندارد و مهمترین بخشِ نبود آب، به مردم باز میگردد. در اصل به نظر میرسد که دولت فعلاً خبری از کسری آب ندارد و بر همین اساس برنامهای نیز برای آن نداشته است و همین موضوع باعث میشود که ورشکستگی آبی در کشور تا حدود زیادی افزایش یابد.
«هممیهن» افزوده «بر اساس بودجه در سال جاری به نظر میرسد که برداشت آب از چاههای غیرمجاز را در «ردیف درآمدی» قرار دادهاند و در مقابل برداشت غیرمجاز نیز تنها مشمول جریمه هر مترمکعب ۱۶۰۰ تومان شده است. در اصل دولت در سال جاری محدودیتی برای حفر چاه یا برداشت غیرمجاز نداشته است و تنها جریمه نقدی را در سرلیست کارهای خود قرار داده است.
آمارهای تکاندهندهای از وضعیت آبی ایران اعلام شده است. عیسی کلانتری وزیر پیشین کشاورزی و رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط زیست به تازگی اعلام کرده «برداشت سالانه ۵۱ میلیارد مترمکعب از آبهای زیرزمینی، در برابر تغذیه ۲۰ میلیارد مترمکعبی، فاجعهای زیستمحیطی رقم زده است.
محمدصادق معتمدیان استاندار تهران هفته نخست
فروردینماه جاری وضعیت ذخایر آب سدهای تأمینکننده آب استان را نامناسب اعلام کرد
و گفته بارندگی نسبت به بلندمدت کاهش ۳۴ درصدی و نسبت به سال گذشته کاهش ۱۲ درصدی داشته است.
استاندار تهران با اشاره به اینکه ۸۷ درصد مصرف آب استان به مصارف خانگی اختصاص دارد، اجرای ابزارهای کنترلی
مانند افزایش تعرفه مصرف برای مشترکان پرمصرف و اعمال محدودیتهای لازم را از جمله
راهکارهای مدیریت مصرف دانسته است.
محمدرضا بختیاری مدیرعامل پیشین آبفای استان
تهران نیز هشدار داده «مصرف بیرویه و فرونشست زمین، پایتخت را در معرض خطر جدی قرار
داده است.»
فیروز قاسمزاده مدیرکل دفتر اطلاعات و دادههای
آب کشور نیز با اشاره به کاهش ۴۴ درصدی ورودی سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت
به متوسط پنج ساله، وضعیت منابع آبی را نگرانکننده توصیف کرده و گفته «کاهش چشمگیر
ورودی سدها موجب تداوم وضعیت بحرانی منابع آب در برخی استانها شده است.»
مقامات دولتی همواره با تکیه بر «تغییرات
اقلیمی» نه تنها سهم چهار دهه کارنامه سیاه حکومت در بروز بحران خشکسالی و هدر رفت
منابع آبی را پنهان میکنند بلکه سرنوشت منابع آبی کشور را به «دست تقدیر» سپرده و
برای مدیریت بحران آبی کشور نه برنامهریزی و نه اقدام میکنند.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی اواخر سال
گذشته گزارش داد دمای هوا در ایران با میانگین ۵۰ تا ۵۴ درجه سانتیگراد در فصول گرم سال همچنان در حال افزایش است. گزارشها
همچنین نشان میدهد منطقه خاورمیانه و ایران در دهههای آینده شاهد افزایش میانگین
دمای ۲/۶ درجه سانتیگراد و کاهش ۳۵ درصدی بارندگی خواهند بود.
این مرکز همچنین اعلام کرد تغییرات اقلیمی
در ایران و خاورمیانه شدیدتر از مناطق دیگر جهان است. بر اساس این گزارش تجزیه و تحلیل
تغییرات میانگین دمای سالیانه نشان میدهد که ایران در دوره آینده نزدیک (تا سال۲۰۴۰) با شتاب
بیشتری گرم خواهد شد و یکی از پیامدهای مستقیم این تغییرات اقلیمی، افزایش شاخص فرابنفش (UV) است. کاهش پوشش ابر و افزایش دمای هوا، باعث
شده است که تابش اشعههای مضر خورشید به سطح زمین افزایش یابد.
این در حالیست که کارشناسان معتقدند سوءمدیریت،
متهم ردیف اول این بحران است. کشاورزی با مصرف ۹۴ درصد آب
کشور و راندمان پایین ۳۵ درصدی، بزرگترین چالش است. حفر چاههای غیرمجاز
و کشت محصولات آببر مثل برنج در مناطق خشک، این فاجعه را عمیقتر کرده است.
سالهاست کارشناسان از لزوم تغییر الگوی کشت
و شیوه آبیاری و شیوه حفظ ذخائر آبی کشور سخن میگویند اما هیچ ارادهای از سوی مقامات
دولتی برای انجام اقدامات کارآمد در اینباره صورت نگرفته است.
در همین رابطه عباس محمدی، فعال محیط زیست،
پیشتر در گفتگو با وبسایت «خبر آنلاین» گفته بود «مردم میدانند که سدسازیهای پی در
پی، تالابهای ما را به نقطه مرگ نهایی میرساند. مطالبه جدی مردم در این زمینه توقف
برنامههای سدسازی یا منطقیکردن آن است؛ خصوصا در جنوب کرمان -حوزه جیرفت و جازموریان-
که یکی از بزرگترین تالابهای ایران را داراست و سدسازی، بین شمال و جنوب این استان
اختلاف بزرگی ایجاد کرده است.»
به گفته این فعال محیط زیست «اگر با تداوم برنامههای سدسازی، مثل سد صفارود، آخرین باریکههای آبی تالاب جازموریان قطع شود، دیگر مطلقاً شانسی برای احیای این منطقه نخواهد بود.
این فعال محیط زیست تأکید کرده بود سوءمدیریت، مقصر اصلی در نابودی منابع آبی است: «تغییر اقلیم نقش خیلی کمی در تخریب تالابهای ما دارد، اما مسئولان هروقت که میخواهند پاسخی در خصوص نابهسامانی وضعیت تالابها بدهند، به دستاویز تغییرات اقلیمی چنگ میزنند و میگویند بارندگیها کم شده، هوا گرم شده، تبخیر افزایش پیدا کرده است.
عباس محمدی افزوده بود «این حرفها نمیتواند
قابل قبول باشد چون ما در چندین نقطه گوناگون با اقلیمهای کاملا متفاوت، دریاچهها
و تالابهایمان را از دست دادهایم. این ناشی از سوءمدیریت است نه تغییر اقلیم.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر