یک ماه پس از حملات ایالات متحده و اسرائیل
به سه سایت اصلی هستهای در ایران، پیامدهای این حملات هوایی، به دلیل برآوردهای متناقض
از میزان ضربه، هنوز مشخص نیست. صحبت درباره وضعیت جمهوری اسلامی و ایران از محورهای
اصلی دیدار و گفتگوی اخیر وزرای دفاع آمریکا و اسرائیل بود.
در این حملات که بخشی از عملیات «چکش نیمهشب»
بودند، تأسیسات هستهای در شهرهای فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار گرفتند. در این
عملیات ۱۲۵ هواپیما، از جمله بمبافکنهای ویژه B-2 مجهز به بمبهای سنگین برای نابودی تأسیسات زیرزمینی مأموریت داشتند.
بر اساس گزارش منابع غربی، خسارت به فردو
حاصل شدیدترین حمله بود. این سایت درواقع مستحکمترین تأسیسات هستهای ایران است و
در عمق زمین ساخته شده تا در برابر حملات احتمالی محافظت شود.
دقیقاً مشخص نیست جمهوری اسلامی ایران چه زمانی ساخت این سایت را آغاز کرد؛ اما در سال ۲۰۰۹ و در دولت دوم محمود احمدی نژاد فعالیت آن لو رفت. گفته میشود این تأسیسات برای فعالیت حدود سه هزار سانتریفیوژ طراحی شدهاند.
طبق توافق هستهای سال ۲۰۱۵ موسوم به «برجام»، تهران پذیرفت که از این سایت فقط برای اهداف تحقیقاتی
استفاده کند و تا ۱۵ سال در آن به غنی ساختن اورانیوم نپردازد.
اما پس از خروج یکجانبه رئیس جمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، از توافق اتمی در هشتم
ماه مه ۲۰۱۸، رژیم ایران فعالیتهای
غنیسازی اورانیوم در فردو را از سر گرفت.
در حال حاضر، در این سایت اورانیوم ۶۰ درصدی تولید میشود، که بسیار بیشتر از نیاز برای تولید برق و مصارف تجاری
در نیروگاههای غیرنظامی است. تهران همچنین اعلام کرده برنامههایی برای افزایش ظرفیت
غنیسازی این سایت دارد.
پیشتر آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش
داده بود که بازرسان آثار اورانیوم با غلظت ۸۳/۷ درصد در
فردو پیدا کردند که بسیار نزدیک به غلظت ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای است.
حمله به نطنز و اصفهان
هدف دیگر حملات ایالات متحده، تأسیسات نطنز
بود که بزرگترین مرکز غنیسازی اورانیوم در ایران به شمار میرود و در حدود ۲۲۵ کیلومتری جنوب تهران واقع شده است. نطنز نیز مانند فردو در زیر زمین قرار
دارد و احتمال میرود حدود ۵۰ هزار سانتریفیوژ دیگر در آن مستقر باشند.
فردو و نطنز پیشتر نیز هدف قرار گرفته بودند.
به گفته مقامات جمهوری اسلامی، از حمله سایبری «استاکسنت» در سال ۲۰۱۰ گرفته تا قطع برق در فردو و انفجار کنترلشده از راه دور در نطنز در چهار
سال پیش، حملات مختلفی باعث تخریب گسترده و آسیب جدی به توان غنیسازی اورانیوم این
سایتها شدهاند.
سومین سایت هستهای هدفگیری شده توسط آمریکا،
سایت اصفهان بود. گفته میشود ایران در این سایت سوخت هستهای مورد استفاده برای تولید
سلاحهای هستهای را ذخیره میکند. در اصفهان، اورانیوم طبیعی به گاز هگزافلورید اورانیوم (UF6) تبدیل میشود که سپس در سانتریفیوژهای نطنز
و فردو برای غنیسازی استفاده میگردد.
نیروگاه بوشهر و سوخت روسی
سایتهای فردو، نطنز و اصفهان تأسیسات غنیسازی
اورانیوم هستند. کارشناسان تخمین میزنند ایران بیش از ۴۰۰ کیلوگرم
اورانیوم با غلظت بالا در اختیار دارد. با وجود خسارات وارده به این سه سایت، سرنوشت
این اورانیوم غنیسازیشده همچنان نامشخص است.
درباره وضعیت حدود ۴۰۵ کیلوگرم
اورانیوم ۶۰ درصدی در ایران اظهارات متناقض بیان میشود. دونالد ترامپ ادعا میکند
این اورانیومها زیر خاک مدفون شدند اما مقامات تهران مدعیاند قبل از حمله آنها را
به مکانهای امن منتقل کردهاند.
چند رسانه به نقل از منابع اسرائیلی گفتهاند که این اورانیوم بین سه سایت تقسیم شده بود و به جای دیگری «منتقل نشده» است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز در یک مصاحبه گفت: «خبر داریم اورانیومها کجا هستند.
شماری از تحلیلگران حکومتی در ایران، نزدیک
به سپاه پاسداران هشدار دادهاند تناقضگویی در مورد تخریب یا نابودی تأسیسات اتمی
کلیدی در ایران زمینه برای موج دوم حملات را فراهم میکند.
دیدار هگسِت و کاتز
برخی از تحلیلگران بر این باورند که از اگر
حملات اسرائیل و آمریکا موج دوم داشته باشد، یکی از دلایل اصلی آن تردید در مورد سرنوشت
اورانیومهایی است که امکان ساخت سلاح اتمی را به تهران میدهد. این موضوع از محورهای
اصلی گفتگوهای پیت هگسِت وزیر دفاع آمریکا و یسرائیل کاتز وزیر دفاع اسرائیل بود که
روز جمعه ۲۶ تیرماه در پنتاگون با یکدیگر دیدار کردند.
در طول این دیدار، کاتز تاکید کرد که اسرائیل و ایالات متحده بطور مشترک برنامه هستهای جمهوری اسلامی و ظرفیت تولید موشک تهران را نابود کردند. او توضیح داد: «هدف مشترک ما این است که مانع برنامه هستهای و تولید موشک توسط جمهوری اسلامی ایران شویم.
کاتز همچنین بر نقش کلیدی دونالد ترامپ رئیس
جمهوری آمریکا در جنگ ۱۲ روزه میان اسرائیل و رژیم ایران تاکید کرد
و تصمیم او را اقدامی شجاعانه دانست.
هگست نیز در این دیدار به همتای اسرائیلی
خود گفت: «پیروزی اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه علیه جمهوری اسلامی ایران، [شرایط] منطقه
و جهان را تغییر داده است.
به گفته هگست، اگر تهران مسیر صلح را انتخاب
کند، خاورمیانه اکنون فرصت بزرگی در پیش رو دارد.
وزیر دفاع آمریکا به بمباران سایتهای هستهای در فردو، نطنز و اصفهان اشاره و سخنان ترامپ را تکرار کرد: «آنها کاملا نابود شدند و ما پیام مهمی به تمام جهان فرستادیم. این حمله به خوبی نشان داد که ایالات متحده میتواند مخفیانه ۳۷ ساعت پرواز کند و داخل یک کشور متخاصم شود، مهمات قوی و دقیقی را که فقط آمریکا دارد شلیک کند و در امنیت کامل بازگردد.
او در این دیدار بار دیگر بر حمایت از اسرائیل تاکید کرد و گفت: «ما قاطعانه در کنار اسرائیل ایستادهایم و از حق دفاع این کشور از خود حمایت میکنیم.
از سوی دیگر، بر اساس گزارش شبکه «انبیسی»، حمله به فردو موفق بوده اما سایتهای نطنز و اصفهان میتوانند بعد از چند ماه فعالیت خود را از سربگیرند. این در حالیست که برخی کارشناسان درستی این گزارش را زیر سؤال بردهاند. دیوید آلبرایت کارشناس تسلیحات در این زمینه میگوید: «اصفهان سایت غنیسازی نیست. دو بمب جیبییو-۵۷ روی تاسیسات زیرزمینی غنیسازی نطنز انداخته شدهاند. ممکن است کسی که این اطلاعات اشتباه را داده، درواقع منظورش مجتمع کوهستانی اصفهان باشد که ورودی تونلهایش مسدود شدهاند، و همچنین مجتمع کوهستانی نطنز که ایالات متحده آن را هدف قرار نداده است. گزارش شده که هیچیک از این دو با بمبهای جیبییو-۵۷ قابل نابودی نیستند. جالب است که ارزیابیها میگویند حمله به فردو موفق بوده است.
پنتاگون نیز در واکنش به این گزارش تاکید
کرده است که هر سه سایتی که آمریکا به آنها حمله کرده به شدت آسیب دیدهاند. در روزهای
نخست پس از حمله، شبکه «سیانان» گفته بود به فردو نیز خسارت چندانی وارد نشده و ممکن
است ظرف چند ماه فعالیتاش را از سر بگیرد. دونالد ترامپ این گزارش را نادرست خواند
و بر نابود شدن تاسیسات فردو تاکید کرد.
مانعتراشی روسها
در این میان، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از جمهوری اسلامی خواسته است در مورد وضعیت تأسیسات بعد از بمباران و محل اورانیومهای منتقل شده با این آژانس همکاری کند. اما سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه با انتقاد از نقش مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در زنجیره حملات آمریکا و اسرائیل به تأسیسات اتمی در ایران، گفته بود: «اکنون رافائل گروسی درخواست کرده است که اطلاعات مربوط به محل نگهداری اورانیوم غنیشده ایران ارائه شود؛ حال آنکه هیچ تضمینی درباره درز نکردن دوباره اطلاعات از آژانس اتمی نیست.
آخرین مهلت به جمهوری اسلامی
باراک راوید خبرنگار «آکسیوس» با انتشار پیامی
در «ایکس» از احتمال برگزاری دور جدید مذاکرات میان جمهوری اسلامی و تروئیکای اروپایی
(آلمان، فرانسه، انگلستان) در هفته آینده خبر داده است.
راوید به نقل از یک منبع آگاه نوشت: «به نظر میرسد دیپلماتهای ارشد سه کشور اروپایی و ایران در هفته آینده برای بحث درمورد توافق هستهای احتمالی در اروپا دیدار خواهند کرد.
خبرنگار «آکسیوس» مکان احتمالی این مذاکرات وین یا ژنو اعلام کرد و افزود: «احتمالا از سوی ایران معاونان وزارت خارجه، مجید تختروانچی و کاظم غریبآبادی، در این جلسه حضور داشته باشند.
سه قدرت اروپایی تا پایان تابستان به جمهوری
اسلامی مهلت دادهاند تا با آمریکا به توافق اتمی برسد وگرنه «مکانیسم ماشه» را فعال
خواهند کرد. پیشتر برخی مقامات جمهوری اسلامی از جمله عباس عراقچی تهدید کرده بودند
در صورت فعال ساختن «مکانیسم ماشه» و بازگشت تحریمهای بینالمللی، جمهوری اسلامی
به سوی ساختن بمب اتم خواهد رفت. این تهدید مربوط به پیش از جنگ ۱۲ روزه و کشته شدن شمار زیادی از فرماندهان سپاه پاسداران و دانشمندان هستهای
و بمباران و تخریب تأسیسات اتمی در ایران است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر